OPINIONI/ Arsimi ne Dukagjin, nga hiçi ne hiç

Nga Prel Milani

Dje nga në Auditorin e Rektoratit te Universitetit Luigj Gurakuqi” Shoqata Atdhetare “Dukagjini”  zhvilloi një sesion shkencor me teme “100 vjet arsim e kulturë në Dukagjin”. Ishte një sesion i mirëpërgatitur me tematikë të gjerë ku mbajtën dhjetëra kumtesa nga studiues, drejtues dhe mësues veteran të arsimit nder vite. Në shenjë mirënjohje dhe respekti “shumë mësues dhe punonjës të kulturës për kontributin edhe nder vite u vlerësuan me Medaljonin “100 vjer arsim ne Dukagjin”. Aktiviteti u pasqyrua nga të gjitha mediat lokale dhe u përshëndet nga Kryetarja e Bashkisë, Rektori i Universitetit dhe përfaqësues Shoqatës “Martin Ndreshaj” nga Kosova. Të ashtequajturit eter tradhtare françeskan, me suvecionet e Austro-Hungarisë nga hiçi ndezën pishtarin pare të dritës arsimore në ato male të pa nënshtruar nga çizmja e huaj por të mbuluara nga mjegullnajat shekullore errësirë otomane. U fol gjatë, per udhën e vështirë të dritës, madje është shkruar disa numra të gazetës “Dukagjini” rreth kësaj teme, por të gjitha këto studime, shkrime e kujtime do të përmblidhen në një botim të veçantë që do mundësohet falë bujarisë se përhershme të Z. Kolë Çardaku. Angazhimet e mija profesionale nuk më kanë lejuar të jem pjesë aktive e këtij sesioni. Sesioni ishte i nivelit të lartë shkencore, u bë shumë mirë që u dokumentuan shumë fakte dhe u përkujtuan shumë sakrifica, por kthimi i Dukagjinit në kohën e 100 viteve më parë është një kembanë e trishtuar alarmi. Në këtë sesion, këtë kembanë nuk e tundi askush. Dakort se nuk ishte kjo rendi i ditës por “de facto” edhe ne bijtë dhe bijat e atij vendi e kemi pranuar në heshtje degradimin e gjithçkaje sociale, shoqerore dhe kulturore në ato vise të mbetura shkret. Edhe ujqërit në male ndiejnë me dhimbje këtë peshë te rendë vetmie. Mospasja e as një mundësie vendimmarrje nuk është mëkati ynë por i politikës 25 vjeçare.
Heshtja jonë është e pafalshme, po nuk u ankuam ne, kush mund mund ta ngrejë zërin. Me drejtë mund thuhet nuk na as dëgjon kush. Edhe kjo dihet por edhe ne do u shurdhojmë veshët.
Jo vetëm Dukagjini por mbi 40% e teritorit shqiptarë është zbrazur. Jam partizan i jetës urbanë, por nuk ka jetë urbane me rrenim infrastrukturor, shfarosje e të gjitha resurseve natyrore të maleve tona hirplote, ujëplote e shëndetplote. As një pushtues modern nuk mund të kishte shkatërruar aq shumë shkolla, shtëpi kulture, qendra shëndetësore, djegur libra dhe pajisje shkollore sa skllevërit e rinj shqiptarë të shkatërrimit të gjithçkaje. Mirënjohja për gjithëçka është bërë në këto 100 vjet për arsimin në Dukagjin tashmë i përket historisë.
“De facto” sot nuk ka më arsim në Dukagjin, ndonëse paguhen pak bylykbash të pa ushtare, pa kaushe mbi krye. Qeveritë e njëpasnjëshme të bekuara me votën tonë, Dukagjinin e lanë në mëshirën e gjese të malit. Fillimisht të dehur nga ëndrrat me te mëdha mondane evropianë dhe pastaj të mbetur në udhëkryq pa asnjë perspektivë jete, dukagjinasit ashtu si verioret e tjerë migruan në mënyrë biblike. Pas 27 shtat vjetësh cili është rezultati final i këtij revolucion social? Thjeshtë kemi ngrënë më mirë, kemi bërë mutin më të madh por as arsim në Dukagjin. Dukagjin nuk ka më!