Një solidaritet paradoksal dhe befasues
Në Shqipëri, arrestimi i figurave politike të korruptuara nuk ngjall zemërimin ose kënaqësinë e pritur. Në vend të kësaj, një pjesë e popullsisë shfaq një solidaritet të habitshëm ndaj këtyre figurave të rrëzuara. Ky fenomen nxjerr në pah veçori unike në edukimin dhe kulturën politike të vendit, të cilat burojnë nga historia e tij mjaft komplekse.
Trashëgimia e represionit dhe izolimit
Nga njëra anë, vendi ka kaluar thuajse pesë shekuj uzurpimin osman, të pasuar nga dy luftërat botërore dhe një ndarje gjeografike që ka lënë gjurmë të thella (Shqiptarët e Shqipërisë, Kosovës, Maqedonisë, Malit të Zi, Luginës së Preshevës në Serbi dhe Çamërisë në Greqi). Nga ana tjetër, dallimi midis shqiptarëve të arsimuar në sisteme perëndimore dhe atyre që bëjnë politikën aktuale të vendit është i dukshëm. Kjo ka vonuar asimilimin e koncepteve thelbësore si liria dhe vlerat demokratike, të cilat ende nuk janë rrënjosur plotësisht në shoqërinë shqiptare. Politikanët aktualë shpesh akuzohen për bashkëpunimin e tyre me regjimin komunist të Enver Hoxhës. Për 45 vite, Shqipëria ishte një nga vendet më të izoluara të Evropës, ndoshta të botës, nën sundimin e një regjimi komunist totalitar.
Nostalgjia e një të kaluare të zymtë
Megjithë të kaluarën e errët, të mbushur me shtypje, tortura dhe një diktaturë të pamëshirshme, ekziston ende një nostalgji e çuditshme. Intelektualët e masakruar, liritë individuale të mohuara dhe një parti e vetme që kontrollonte vendin për dekada: e gjitha kjo mbetet ende në kujtesën e shqiptarëve. Megjithatë, një pjesë e popullsisë duket se e ka të vështirë të kthejë faqen, edhe pse kujtimi me nostalgji i asaj periudhe mbetet i paqartë.
Brishtësia dhe diaspora
Që nga rënia e komunizmit, Shqipëria është në një fazë tranzicioni të pafund, dhe shoqëria e saj mbetet e brishtë. Diaspora shqiptare, e shpërndarë në të gjithë botën, është shpesh e ndarë nga dallimet e brendshme dhe të jashtme. Kjo pasqyron një vështirësi për të kuptuar se qëndrueshmëria e një shteti bazohet në qeverisjen e liderëve të drejtë dhe të kualifikuar, dhe jo në marrëveshje politike të bazuara në interesa personale.
Korrupsioni, një murtajë endemike
Korrupsioni është i kudogjendur dhe shfaqet jo vetëm në majën e hierarkisë, por edhe në bazë. Korrupsioni është njëkohësisht vertikal dhe horizontal, duke përfshirë gjithë indin social. Në Shqipëri, politikanët thjesht pasqyrojnë problemet e shoqërisë. Në një vend ku nepotizmi dhe klientelizmi janë të zakonshëm, koncepti i një shteti ligjor të vërtetë, të udhëhequr nga kompetenca dhe integriteti, duket i largët.
Krahasimi me demokracitë e forta
Në një shtet të fortë, demokracia ndërtohet mbi vlera si transparenca, drejtësia dhe përgjegjësia. Shembuj si Gjermania pas Luftës së Dytë Botërore tregojnë se rindërtimi i një shteti mbi baza demokratike të forta është i mundur, por kjo kërkon një ndarje me praktikat e vjetra. Në Shqipëri, kjo ndarje ende nuk ka ndodhur, dhe edukimi qytetar, si dhe integriteti i institucioneve, do të jenë levat kryesore për të transformuar shoqërinë.
E ardhmja në rrezik
Rruga drejt një transformimi në Shqipëri është ende e mbushur me pengesa. Shoqëria lëngon nga plagët e saj të kaluara, dhe edukimi për demokraci është i pamjaftueshëm. Shqiptarët janë mosbesues ndaj autoriteteve, por paradoksalisht, ata ende nuk e kanë kuptuar plotësisht nevojën për një shtet të drejtë dhe shembullor për të garantuar lirinë e tyre. Sfida për Shqipërinë është të përqafojë plotësisht vlerat e demokracisë dhe të ndërtojë një të ardhme ku interesat e kombit dhe të popullit të jenë më të mëdha se interesat personale dhe politike. Për aq kohë sa kultura e korrupsionit dhe klientelizmit vazhdon, demokracia e vërtetë do të mbetet një ideal i largët. /Nga Redan BUSHATI, inxhinier projektesh, ish- Kryetar i Këshillit Studentor të Universitetit të Shkodrës/
